Liputan6.com, Jakarta Idul Adha adalah momen penting dalam kehidupan umat Islam, terutama dalam mengamalkan ibadah kurban. Khutbah yang disampaikan pada hari raya ini memiliki makna yang mendalam, mengingatkan umat tentang pengorbanan yang dilakukan oleh Nabi Ibrahim dan anaknya, Nabi Ismail. Selain itu, khutbah juga menjadi sarana untuk memperkuat ikatan sosial dan spiritual di tengah umat.
Salah satu cara untuk menyampaikan pesan-pesan moral dan spiritual pada Idul Adha adalah melalui khutbah yang disampaikan dalam bahasa daerah. Khutbah Idul Adha dalam bahasa Jawa, seperti yang banyak digunakan di kalangan masyarakat Jawa, memberikan sentuhan lokal yang menyentuh hati, sambil tetap mempertahankan nilai-nilai agama yang universal.
Baca Juga
Dalam khutbah ini, khatib biasanya mengajak umat untuk merenungkan keteladanan Nabi Ibrahim dan Nabi Ismail yang menunjukkan sikap pasrah dan tawakal kepada Allah dalam menghadapi ujian berat. Tidak hanya itu, khutbah ini juga mengingatkan umat tentang keutamaan berkurban sebagai bentuk ibadah yang mendalam, yang bukan hanya sekedar menyembelih hewan, tetapi juga mencerminkan ketulusan hati dalam mendekatkan diri kepada Allah.
Advertisement
Khutbah Idul Adha: Keutamaan Berkurban bagi yang Mampu
Assalamu’alaikum warahmatullāhi wabarakātuh.
Alḥamdulillāhi rabbil ‘ālamīn. Waṣṣalātu wa salāmu ‘alā asyrafil anbiyā’i wal mursalīn, Sayyidinā Muḥammadin, wa ‘alā ālihi wa aṣḥābihi ajma’īn.
Maasyiral Muslimīn rahimakumullāh, Ing dinten kang agung punika, kita sami nglaksanani shalat Idul Adha kanthi ati penuh rasa syukur dhumateng Gusti Allah SWT, ingkang sampun maringi nikmat iman, islam, lan nikmat umur panjang. Mugi-mugi sedaya ibadah kita nampi ganjaran ingkang agung saking Gusti Allah SWT.
Para Jamaah rahimakumullāh, Salah satunggaling amal shalih ingkang dipun ajakaken dening agama kita wonten ing dina Idul Adha punika, inggih punika ibadah qurban. Allah SWT maringi parentah tumrap tiyang-tiyang mukmin supados gelem nyisihaken sebagian rejekinipun kangge ngurbanake kewan — sapi, wedhus, utawa unta — minangka bentuk ketaatan lan pendekatan diri dhumateng Allah SWT.
Wonten ing Al-Qur’an surat Al-Kautsar ayat kaping tiga, Gusti Allah ngendika:"Fa shalli li rabbika wanḥar."Tegesipun: “Maka sholatlah kamu karena Tuhanmu, dan sembelihlah qurban.”
Ayat punika cetha paring dhawuh bilih qurban punika dudu tradisi, nanging ibadah agung kang kagandhèng kaliyan iman lan taqwa.
Para sedulur jamaah ingkang kinurmatan, Ibadah qurban punika ugi minangka simbol rasa syukur kita dhumateng nikmat rejeki lan kasejahteraan ingkang diparingi Allah. Kangge tiyang ingkang sampun pinaringan kecukupan, ngurban punika kalebet tanda rasa matur nuwun dhumateng Gusti Allah, sarta pangeling-eling bilih wonten hak fakir miskin ing rejeki kita.
Qurban punika ora mung nyembeleh kewan, nanging nyembeleh rasa egois, nyembeleh rasa kikir, lan ndadèkaké awak luwih welas asih lan peduli dhumateng liyan.
Wonten hadits Rasulullah SAW, piyambakipun ngendika:
“Mā ‘amila ibnu Ādam min ‘amalin yawman naḥri aḥabba ilallāhi min ihraaqid-dam…”(Tegesipun: Ora wonten amal anak Adam ing dina Idul Adha ingkang luwih dipun tresnani Allah kajaba nyembeleh qurban.)
Advertisement
Khutbah Kedua: Keutamaan Berkurban bagi yang Mampu
Alḥamdulillāh...Kita matur nuwun dhumateng Allah SWT, ingkang sampun maringi kita sih rahmat lan petunjuk. Mugi-mugi kita saged ngugemi piwulang Idul Adha kanthi temenan.
Maasyiral Muslimīn rahimakumullāh, Qurban punika amalan sosial lan ibadah spiritual ingkang duweni makna jero. Ora mung ngugemi tuntunan agama, nanging ugi ndhidhik kita supaya luwih peduli lan andum rasa sesrawungan. Daging qurban kuwi kanggo wong-wong miskin, tangga teparo, lan sedulur sing butuh.
Kangge tiyang ingkang mampu nanging neges ora arep qurban, punika kalebet kerugian agung. Sanajan qurban kuwi sunnah muakkadah, nanging ajining amal punika banget agung. Menapa malih, Rasulullah SAW piyambakipun saben taun nindakaké qurban, sanajan piyambakipun ora nate kakehan bandha.
Sedulur Jamaah rahimakumullah, Mumpung kita diparingi kesehatan, kekuatan, lan rejeki, ayo padha siyapake qurban saben taun. Aja nganti kesusu ngelakoni pengeluaran donya, nanging kikir dhateng perintah Allah.
Qurban punika investasi akherat. Daging lan getihipun ora bakal tekan Allah, nanging ketaqwaan kita kang bakal diparingi ganjaran agung. Allah ngendika:
“Lan yanalallāha luḥūmuhā wa lā dimā’uhā, walākin yanaluhut-taqwā minkum.” (QS. Al-Hajj: 37)
Artinipun: “Daging lan getih qurban punika ora bakal tekan dhumateng Allah, nanging taqwamu kuwi sing tekan.”
Allāhumma yā Rabb, paringana kula lan jamaah sedaya kekuatan kangge istiqamah ngelakoni ibadah qurban. Paringana rejeki ingkang berkah lan rasa ikhlas ing manah kita. Aamiin Allāhumma Aamiin.
Wassalamu’alaikum warahmatullāhi wabarakātuh.
Khutbah Idul Adha Singkat: Meneladani Kisah Nabi Ibrahim dan Nabi Ismail
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.
Alhamdulillāhi rabbil ‘ālamīn.Asyhadu allā ilāha illallāh, wa asyhadu anna Muhammadan ‘abduhū wa rasūluh.Allāhumma shalli ‘alā Sayyidinā Muhammad, wa ‘alā ālihi wa asḥābihi ajma’īn.
Jamaah shalat Idul Adha rahimakumullah, Ing dina kang mulya iki, kita padha kumpul ing panggonan iki kanthi ati bungah lan syukur dhumateng Gusti Allah SWT, kang sampun maringi kita nikmat iman, islam, sarta umur panjang saéngga bisa nglaksanani shalat Idul Adha bebarengan.
Sedulur-sedulur kinasih, Idul Adha kuwi ora mung babagan nyembelih kewan qurban, nanging luwih saka kuwi, yaiku minangka pangeling-eling tumrap pengorbanan agung Nabi Ibrahim lan putranipun, Nabi Ismail alaihimas salam. Kisah punika kedah kita teladani minangka wujud taqwa lan pangabdian sejati marang Allah SWT.
Nabi Ibrahim diparingi dhawuh dening Gusti Allah supados nyembelih putranipun, Ismail. Dhawuh punika dudu cobaan kang entheng. Nanging, Nabi Ibrahim lan Ismail sami nrima kanthi tulus, ikhlas, lan taat dhateng parentah Allah SWT.
“Yā abatif‘al mā tu’mar, satajidunī in syāallāhu minaṣṣābirīn.” (Surat Ash-Shaffat: 102)
Artinipun: “Wahai bapakku, lakonana punapa kang diprentah dhateng panjenengan. InsyāAllah, kula kalebet tiyang ingkang sabar.”
Saking kuwatipun iman lan taqwā, Nabi Ismail gelem pasrah nyawane dipun sembelih. Nanging Allah gadhah rencana liya. Allah nggenteni Ismail kanthi domba saking swarga, minangka ganjaran dhumateng katulusan lan katakwaanipun.
Advertisement
Khutbah Kedua: Meneladani Kisah Nabi Ibrahim dan Nabi Ismail
Alhamdulillāh...Kita matur nuwun dhumateng Allah SWT ingkang sampun maringi kita kesempatan kang langka punika.
Sedulur-sedulur Jamaah Idul Adha, Saking kisah Nabi Ibrahim lan Ismail, kita saged nyinaoni piwulang luhur:
Taqwa lan kepasrahan: Kita kedah gelem nampa saben keputusan Allah kanthi tulus, awit Allah mesthi paring keputusan kang paling apik.
Pengorbanan: Aja mung nyembelih kewan, nanging ugo sembelih hawa nepsu, ego, lan kepinginan donya kang ndadekake kita adoh saking Gusti Allah.
Didikan anak: Nabi Ibrahim sampun maringi teladan, nuntun anaké supaya taat lan sabar. Kita ugo kudu ngupaya dados tiyang sepuh kang ndidik anak kanthi iman lan akhlak.
Mugi kita sedaya saged ngetutaké jejak Nabi Ibrahim lan Ismail, dados tiyang kang tulus, taat, lan pasrah dhateng Allah SWT. Aamiin.
Allāhumma aizzal-Islām wal-Muslimīn. Rabbana taqabbal minnā, innaka antas-samī’ul-‘alīm.Wattubi ‘alainā yā maulānā, innaka antat-tawwābur-raḥīm.
Wassalamu’alaikum warahmatullāhi wabarakātuh.
Pertanyaan dan Jawaban Seputar Topik Khutbah Idul Adha:
1. Apa yang dimaksud dengan ibadah qurban?
Ibadah qurban adalah penyembelihan hewan yang dilakukan pada Hari Raya Idul Adha sebagai bentuk pengorbanan untuk mendekatkan diri kepada Allah. Hewan yang biasa dikurbankan antara lain kambing, sapi, atau unta.
2. Mengapa Nabi Ibrahim dianggap sebagai teladan dalam ibadah qurban?
Nabi Ibrahim dianggap sebagai teladan dalam ibadah qurban karena kesabarannya dalam menjalankan perintah Allah untuk mengorbankan anaknya, Nabi Ismail, sebagai bentuk ketaatan tanpa ragu.
3. Apa makna utama dari khutbah Idul Adha?
Makna utama khutbah Idul Adha adalah mengingatkan umat untuk menghayati nilai-nilai pengorbanan, kesabaran, dan ketulusan hati dalam beribadah. Khutbah juga mengajarkan umat untuk berbagi dengan sesama, seperti yang dicontohkan oleh Nabi Ibrahim dan Nabi Ismail.
Advertisement
